Metin: Kathy Pryzgoda, Aydınlatma Tasarımcısı
Bir sonraki projenizi uygulamaya geçireceğiniz zaman, bu en doğru pratik önerilerden faydalanın.
“Sanal” ve “fiziki” mağaza arasındaki rekabet arttıkça fiziki (geleneksel) mağazaların diğerlerini gölgede bırakmak için daha fazla parlaması da kaçınılmaz.
Mükemmel aydınlatma tasarımı alıcıları çeker, onları deneyimlemeye sevk eder ve markanızın haklı nedenlerle öne çıkmasını sağlar.
Aydınlatma tasarımı iyi olmadığında perakendeciler satışlarını artırma fırsatlarını kaçırırlar.
Aşağıdakiler, bir sonraki projeniz için aklınızda bulundurabileceğiniz, yapılacaklar ve yapılmayacaklar listem:
Meselenin özü ürününüzü satmak ise, aydınlatmanın yapbozun gerekli bir parçası olduğunu unutmayın.
1. Bir aydınlatma tasarımcısıyla çalışın, mühendisiniz veya mimarınızın aydınlatma tasarımcısı gibi davranmasını beklemeyin.
Ürünlerinizi sergilemenizin ve markanızı desteklemenin en iyi yolu bir uzmanla çalışmaktır!
Aydınlatma tasarımcısı en yeni aydınlatma trendlerini, en son teknolojileri ve en uygun aydınlatma ürünlerini bilir. Mühendisler, bir mekâna elektrik tesisatının nasıl döşeneceği konusunda uzmandır, mimarlar inşaat tekniklerini bilir fakat mühendis ve mimarların aydınlatma tasarımı konusunda uzman olmaları gerekmez. İyi bir aydınlatma uzmanı mekânınızı kolayca dönüştürebilir.
2. Dikey ışıklandırma yapın fakat basitçe direkt tavandan aydınlatma yapmayın.
İnsan gözü ışığa doğal olarak çekilir (fototropizm olarak bilinir) ve bir mağazanın yanından geçerken kişinin ilk gördüğü “dikey düzlem”dir.
Bunu bildiğimize göre, müşterileri mekâna çekebilmek için duvarlar ile diğer dikey yüzeyleri aydınlatmamız gerekir. Sadece ürünlerin üzerine yönelen spot lambalar karanlık bir mekân algısı yaratırken aydınlatılmış duvarlar ferahlık ve aydınlık duygusu uyandırır.
3. Malzeme seçimlerinizin (renkler, kaplamalar) mekânın aydınlığını nasıl etkilediğini göz önünde bulundurun ve spot lambaların her şeyi çözeceğine güvenmeyin.
Mekânın tavan ve duvarlarını mat beyaza boyamak aydınlık ve ferah bir duygu uyandırır.
Daha dramatik ve gizemli bir ortam yaratmak istiyorsanız tavanı siyaha boyayabilirsiniz. Bunu yapmanız halinde ürününüzü ön plana çıkarmak için daha fazla ışık kullanmanız gerekeceğini unutmayın. Mat yerine parlak malzemeler kullanmak da büyük bir fark yaratacaktır: Parlak malzemeler ışığı yansıtır ve “ışıltı” kazandırır fakat aynı zamanda göze hoş görünmeyen LED ve spot lamba yansımalarına da yol açar, dikkat…
4. Gün ışığının mekânınızı nasıl etkilediğini dikkate alın fakat renk sıcaklığı etkilerini de gözden kaçırmayın.
Geniş iç mekâna sahip kapalı alışveriş merkezleri tarih olurken ve karma kullanımlı binalardaki gelişmeler ise popülerlik kazanırken, daha fazla mağaza, doğal ışığın içeri girmesini sağlayan dış pencerelere sahip olacak.
Gün ışığı, sıcak beyaz LED’lere ve akkor flamanlı lambalara kıyasla daha soğuk beyaz, mavimsi renk sıcaklığına sahiptir. Ürününüzü öne çıkarmak ve odak noktasında tutmak için gün ışığıyla rekabet etmeniz gerekir. Vitrin camlarını, gün ışığıyla uyumlu olması için soğuk renk sıcaklığıyla aydınlatın veya en iyisi vitrini, gündüz (soğuk beyaz) ve gece (daha sıcak beyaz) ışıklandırmasını tamamlayacak şekilde renk sıcaklığını uyarlayabilmenizi sağlayan bir ayarlanabilir beyaz armatürle aydınlatın.
5. Ürün teşhiri için armatürleri entegre aydınlatmayla kullanın fakat mekânınızı ışıklandırmak için tamamen genel aydınlatmaya bağlı kalmayın.
LED düz paneller ve arkadan aydınlatmalı grafikler gibi ürünler kullanmak sadece markanızı desteklemeye yardımcı olmaz, aynı zamanda mekâna aydınlık kazandırır.
6. Aydınlatma detaylarının basit olmasını sağlayın ve işyerinde bir mühendis bulundurmayı gerektiren mimari detaylar tasarlamayın.
Vaktin nakit olduğunu ve bazen “değerli” bir detayın inşaat işleri programını geciktirebileceğini unutmayın. İşi basit tutmak faydalıdır.
7. Yerel elektrik ve enerji yönetmeliklerini öğrenin, müfettiş gelene kadar beklemeyin.
Ulusal bir mağaza zinciriyseniz her şehirde aynı tasarımı tekrarlayabileceğinizi varsayabilirsiniz. Ancak yönetmelikler şehirden şehre, eyaletten eyalete değişiklik gösterebilir. Araştırmalarınızı yapın! Yönetmelikleri bilmemek pahalıya mal olabilir.
LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) bağımsız ve üçüncü şahıs değerlendirme ve sertifikasyon sistemi gibi sürdürülebilir yeşil bina projeleri artış gösteriyor. Sürekli değişen yönetmelikler dünyasında size yardımcı olabilecek, bilgili bir elektrik mühendisiyle çalışın.
8. Bakımı kolaylıkla yapılabilir bir sistem tasarlayın, erişilemez veya değiştirilemez aydınlatma tasarımı yapmayın.
Son aydınlatma trendleri arasında yer alan “trimless” armatürler ve ayrık lineer LED’ler gibi ürünlerin çoğu özel enstalasyon gerektirir.
Geçmişte aydınlatmanızın bakımı lambayı gevşeterek sökmek ve yerine yenisini takmaktan ibaretti. Günümüzde çoğu armatür uzaktan ulaşılabilir sürücülere sahip ve tescilli LED modülleri gerektiriyor.
Bakımı rahatça yapılan armatürlerle birlikte, sürücüleri ve özel ekipmanları kolay erişilebilir yerlere yerleştirmeyi ihmal etmeyin. (Tek bir lambayı değiştirmek için tavanı sökmek istemezsiniz.)
9. İyi bir kontrol sistemi belirleyin ve bir dizi bağımsız kontrol noktalarından kaçının.
Ülke kapsamındaki tüm enerji gereklilikleriyle birlikte uzaktan kumanda sistemler bir ihtiyaç haline geldi.
Geçmişte perakende mağazaları, yalnızca duvar anahtarlarını kullanarak aydınlatmalarını kontrol edebiliyordu. Artık yönetmeliklere uymak için dimmer’lar, meşgul sensörleri ve zaman ölçerler kullanmamız gerekiyor. Görece yeni bir kavram olan “gün ışığı hasadı (daylight harvesting)” güneş ışığının arttığı saatlerde ışıkları kısmayı gerektiriyor.
İyi bir uzaktan kumanda sistemi belirleyerek bütün bu özellikler tek bir ana tuş takımıyla çalıştırılabilir. Bu aynı zamanda mağaza çalışanlarının nispeten kolayca değişiklikler yapmasına da olanak sağlar.
10. Esnek bir aydınlatma sistemi tasarlayın, büyümeye olanak tanımayacak bir sistem değil.
Yıllardır perakende mağaza aydınlatmasında ray tipi lamba sisteminin tercih edilmesinin bir nedeni var. Ray tipi aydınlatma sistemi sayesinde spot lambalar gerektiğinde kaldırabilir veya yenileri eklenebilir.
Geleneksel (fiziki) mağazaların yüksek dönüşüm hızı nedeniyle tüm değişikliklere uyabilecek bir aydınlatma tasarlamak önemlidir. Ray tipi standart aydınlatma sistemi dışında, pek çok sıvaaltı aydınlatma seçeneği de mevcuttur.